Rechter zet beleidsregel opzij 

5 februari 2025

Bestuursorganen gebruiken beleidsregels om vast te leggen hoe wettelijke regels worden toegepast. Deze regels zorgen voor een consistente toepassing, maar zijn geen wetten. Dit betekent dat er in bijzondere situaties van kan worden afgeweken. De rechter kan kritisch toetsen of de toepassing in een concreet geval geschikt, noodzakelijk en evenwichtig is. 

Voorbeeld van de Rechtbank Gelderland 

Een recent voorbeeld hiervan komt van de rechtbank Gelderland (ECLI:NL:RBGEL:2023:4471). 

 Het ging om faunaschade door ganzen aan blijvend grasland. GS wilde geen schadevergoeding geven omdat het pachtcontract van de aanvrager beperkingen had in het landbouwkundig gebruik en de mogelijkheid om schade te bestrijden. Volgens de beleidsregels is dit reden om een aanvraag te weigeren, omdat agrarisch gebruik ondergeschikt zou zijn aan natuurbeheer. 

De percelen werden gebruikt om schapen te weiden en het pachtcontract bevatte inderdaad beperkende voorschriften die de grasopbrengst negatief beïnvloeden. De opbrengst daalde verder door de faunaschade, vandaar de aanvraag voor een tegemoetkoming in de schade. 

GS erkende dat de beperkingen vergelijkbaar zijn met die bij biologische landbouw, waarvoor boeren wel een vergoeding krijgen. GS stelde dat het ondoenlijk is om bij taxatie steeds rekening te houden met de verminderde opbrengst, maar de rechter vond dit geen goed argument. Dit kan namelijk ook bij biologische landbouw. 

Conclusie van de Rechter 

De rechter oordeelde dat de beleidsregel niet redelijk is, omdat er willekeurig onderscheid wordt gemaakt tussen aan de ene kant beperkingen in landbouwkundig gebruik door contractuele beperkingen en aan de andere kant bedrijfskeuzes van de ondernemer. Het besluit tot weigering werd vernietigd en GS moet de aanvraag opnieuw beoordelen met inachtneming van deze uitspraak. 

Het is onbekend of GS in deze zaak in hoger beroep is gegaan.