Voorkomen is beter dan genezen

Steeds vaker hoor je de afgelopen jaren dat de Autoriteit Consument & Markt (hierna: “de ACM”) en/of de Europese Commissie (hierna: “de Commissie”) een inval doen bij bedrijven, vanwege een vermoeden van een overtreding van de mededingingsregels. De risico’s die een bedrijf dan loopt zijn immens. Niet alleen kunnen de ACM en de Commissie boetes opleggen oplopend tot 10% van de jaaromzet – de ACM in de toekomst zelfs tot 15% – maar dienen de betreffende bedrijven ook rekening te houden met slechte publiciteit, schadevergoedingsacties van gedupeerde afnemers/concurrenten, uitsluiting bij aanbestedingsprocedures en nietigheid van overeenkomsten.

Een aantal risico’s van zo’n onderzoek is te verkleinen of weg te nemen. Wanneer namelijk een bedrijf actief meewerkt aan een onderzoek van de ACM of de Commissie of zelfs lopende het onderzoek de eventuele overtreding bekent en om clementie verzoekt, zal dat normaliter resulteren in een aanzienlijk lagere boete. Wanneer een bedrijf namelijk clementie verzoekt tijdens het onderzoek, kan zijn boetekorting oplopen tot maximaal 50%. Verder neemt hij daardoor ook het risico op uitsluiting bij aanbestedingsprocedures weg. De overige risico’s zijn echter niet weg te nemen. Genezen biedt daardoor in dit kader maar een beperkt soelaas.

Een andere manier van genezen is het aanvragen van clementie voordat de ACM of de Commissie een onderzoek is gestart. In feite biecht de onderneming dan aan hen op dat zij de mededingingsregels tesamen met andere bedrijven heeft overtreden. In ruil voor deze bekentenis en belastende informatie over andere bedrijven, ontvangt het clementie zoekende bedrijf doorgaans een boetekorting die kan oplopen tot 100% van de op te leggen boete. Op die manier voorkomt het bedrijf dat aan haar een boete opgelegd wordt en dat zij uitgesloten wordt bij aanbestedingsprocedures. Wel blijft het risico op slechte publiciteit, schadevergoedingsacties en nietigheid van overeenkomsten bestaan.

Is het gezien deze risico’s niet veel beter om dergelijke onderzoeken van de ACM of de Commissie dan te voorkomen vraag je je af. Uiteraard en compliance is daarbij het toverwoord. Een compliance beleid is een beleid gericht op het voorkomen van overtredingen van allerhande regelgeving. In het onderhavige geval uiteraard de mededingingsregelgeving.

Zo’n compliance beleid rust op meerdere poten. In de eerste plaats zullen de medewerkers – in het bijzonder die werknemers die regelmatig in contact komen met medewerkers van concurrenten – periodiek getraind moeten worden over wat zij wel en niet kunnen vertellen aan of afspreken met externen. In de tweede plaats zal de onderneming een duidelijk protocol moeten hebben, hoe te handelen in het commerciële verkeer met concurrenten, toeleveranciers en afnemers. Welke afspraken maakt de onderneming wel met hen en welke afspraken maakt de onderneming niet met hen.

Tot slot dienen alle bestaande en toekomstige afspraken en overeenkomsten met derden periodiek gescreend te worden op mogelijke overtredingen van de mededingingsregels. Hierbij is het uitermate handig wanneer de betreffende onderneming beschikt over een contracten- en afsprakenregister, waar eenvoudig alle contracten en afspraken zijn terug te vinden.

Een goed werkend compliance beleid is uiteraard geen waterdichte garantie dat de mededingingsregels niet bewust dan wel onbewust worden overtreden, maar biedt veel meer zekerheid dat dergelijke overtredingen niet meer plaats zullen vinden. Niet voor niets zijn weinig bedrijven met een goed werkend compliance beleid nu nog onderwerp van onderzoek van de ACM of de Europese Commissie. Hier geldt echt voorkomen is beter dan genezen!