Zijn woningbouwcorporaties aanbestedende diensten?

Het jarenlange standpunt van Aedes en de Nederlandse regering is dat woningbouwcorporaties geen aanbestedende diensten zijn in de zin van het aanbestedingsrecht. Dit standpunt is bij de recentelijke wijziging van de Woningwet tot uiting gekomen door een aangenomen amendement dat inhoud dat de Nederlandse overheid zich niet zal mengen in het inkoopbeleid van een woningbouwcorporatie.

Inbreukprocedure

De Europese Commissie is echter een andere mening toegedaan. Zij heeft eind vorig jaar bij de Nederlandse overheid aangekondigd een inbreukprocedure te starten tegen Nederland. De Europese Commissie is namelijk van mening dat woningbouwcorporaties wel voldoen aan alle voorwaarden die gelden voor publiekrechtelijke instellingen. Haar argumenten daarvoor zal zij nog schriftelijk voorleggen aan de Nederlandse regering, die op haar beurt daar weer op kan reageren.

Dit standpunt van de Europese Commissie is niet verwonderlijk en ligt in lijn met het standpunt dat zij eerder innam in de procedure over de Franse woningbouwcorporaties.[1] Daar oordeelde het Hof uiteindelijk dat de Franse woningbouwcorporaties publiekrechtelijke instellingen en dus aanbestedingsplichtig zijn.

De precieze uitkomst van deze procedure is moeilijk te voorspellen en zal naar verwachting nog even op zich laten wachten. Wel is duidelijk dat als de Europese Commissie gelijk zal krijgen, dit verstrekkende gevolgen zal hebben voor de Nederlandse woningbouwcorporaties. In tegenstelling tot het huidige beleid van veel woningbouwcorporaties, zullen zij dan voor hun inkoop – of het nu nieuwe sociale woningbouw is of de inkoop van kantoorartikelen ten behoeve van de bedrijfsvoering – Europese aanbestedingsprocedures moeten gaan voeren, indien de waarde van de specifieke opdracht uitkomt boven de Europese aanbestedingsdrempels.

Gevolgen voor de Nederlandse woningbouwcorporaties?

De vraag is aan de andere kant hoeveel hinder woningbouwcorporaties hiervan gaan ondervinden? Onder leiding van Aedes hebben veel woningbouwcorporaties een soort van aanbestedingsbeleid ontwikkeld dat grotendeels de aanbestedingsregelgeving volgt. Zij voeren al inkoopprocedures die nagenoeg in lijn liggen met de Europese aanbestedingsprocedures. Het enige dat opvalt, is dat woningbouwcorporaties bij opdrachten boven de drempel niet langer de vrijheid hebben om zelf een keuze te maken welke ondernemingen zij zullen uitnodigen. Zij zullen een Europese aankondiging moeten doen en de procedure moeten openstellen voor alle ondernemingen – zowel binnenlandse als buitenlandse ondernemingen – die deel wensen te nemen aan de aanbestedingsprocedure.

Naar verwachting zal er voor de kleinere opdrachten – met een waarde beneden de Europese aanbestedingsdrempel – weinig veranderen. Het enige waar woningbouwcorporaties dan wel bedacht op moeten zijn, is dat alle verplichtingen – waaronder de voorafgaande motiveringsverplichting van artikel 1.4 Aw 2012 – uit hoofdstuk 1 van de Aanbestedingswet 2012 van toepassing zijn.

[1] Arrest van het Hof van Justitie d.d. 1 februari 2001, zaak C-237/99, HLM, Jur. 2001, I-939.