Update familierecht | Aansprakelijkheid executeur en onjuiste ‘ruimschoots toereikend’- verklaring

Aansprakelijkheid executeur door niet meenemen vordering legitieme portie

Als executeur van een nalatenschap ben je verplicht de nalatenschap te beheren en de schulden te voldoen (vereffenen). Schulden zijn bijvoorbeeld: abonnementskosten, zorgkosten, uitvaartkosten of het loon van de executeur/vereffenaar. Maar ook de vordering van een kind van de legitieme portie is een schuld van de nalatenschap. Een legitieme portie is het minimale deel waarop een kind, ook als zijn ouder hem heeft onterfd, altijd recht heeft.

In deze zaak heeft een onterfd kind een beroep gedaan op zijn legitieme portie en dit kenbaar gemaakt bij de executeur. De executeur heeft echter de legitieme portie niet aan het onterfde kind uitbetaald; dit terwijl het betalen van álle schulden tot zijn taak behoort. Het onterfde kind kan in dat geval zijn legitieme portie opeisen bij de erfgenaam. Omdat de erfgenaam geen verhaal lijkt te bieden, zijn de verhaalsmogelijkheden van het onterfde kind in gevaar gekomen.

De rechtbank oordeelt dat de executeur onrechtmatig heeft gehandeld en dat dit de executeur kan worden toegerekend. De rechter neemt daarin mee dat de executeur zowel boekhouder als financieel adviseur was van de erfgenaam en daarom wist of kon weten van de financiële positie van de erfgenaam en de gevolgen daarvan voor de verhaalsmogelijkheden van het onterfde kind. De executeur is daarom aansprakelijk voor de geleden schade.

Onbevoegde levering woning door onjuiste ‘ruimschoots toereikend’-verklaring

Wanneer een erfgenaam beneficiair aanvaardt, zijn alle erfgenamen samen vereffenaar en moet de nalatenschap volgens de wettelijk voorgeschreven procedure vereffend worden. Daarbij worden bijvoorbeeld schuldeisers uit de nalatenschap opgeroepen hun vordering in te dienen en wordt een lijst opgemaakt waaruit blijkt welke schuldeisers in welke mate en rangorde zullen worden voldaan (‘zware vereffening’). Maar: als er een executeur is, die kan aantonen dat de goederen van de nalatenschap ruimschoots toereikend zijn om de schulden van de nalatenschap te betalen (‘ruimschoots toereikend’-verklaring), dan hoeft de erfenis niet te worden vereffend. In dat geval zijn de gezamenlijke erfgenamen dus géén vereffenaars en kan de executeur zijn taken blijven uitoefenen, ondanks de beneficiaire aanvaarding.

In deze zaak heeft de langstlevende echtgenoot als executeur de ‘ruimschoots toereikend’-verklaring afgegeven. Vervolgens heeft zij de echtelijke woning verkocht en geleverd aan een derde, die daarop een hypotheekrecht vestigde. De langstlevende echtgenoot bleek echter niet bevoegd te zijn de woning te leveren, omdat haar ‘ruimschoots toereikend’-verklaring onterecht was afgegeven. Als gevolg daarvan waren alle erfgenamen samen vereffenaar. De woning kon daarom enkel door alle erfgenamen samen geleverd worden. De langstlevende echtgenoot wist dat de erflater door veel personen aansprakelijk was gesteld voor schade en dat er aanzienlijke kosten te verwachten waren. Zij had de ‘ruimschoots toereikend’-verklaring daarom niet af mogen geven. Bovendien heeft de betrokken kandidaat-notaris haar gewaarschuwd de nalatenschap te vereffenen volgens de zware vereffeningsprocedure. De koper van de woning werd overigens niet beschermd tegen de beschikkingsonbevoegdheid van de langstlevende echtgenoot, omdat hij nauw betrokken was bij de omstreden handeling van de langstlevende echtgenoot. Ook de hypotheekhouder wordt niet beschermd.

Voor het afgeven van een ‘ruimschoots toereikend’-verklaring is niet voldoende dat de bekende baten de bekende schulden overstijgen. Er moet voldoende vaststaan dat geen onbekende schulden zullen opduiken. Ook mag niet makkelijk worden aangenomen dat een nalatenschap ruimschoots toereikend is als geen maatregelen zijn genomen die redelijkerwijs waarborgen dat er geen onbekende schuldeisers meer zijn.

Vragen? Neem vrijblijvend contact met ons op nummer: 088 73 73 800 of mail naar info@dehaanlaw.nl.