De Texas shoot-out

Daar staat u dan, samen met een goede vriend(in), aan de vooravond van een avontuur. U en uw vriend(in) hebben er zin in, zijn enthousiast en hebben vertrouwen in het opgestelde en doordachte businessmodel. Om aansprakelijkheid voor schulden van de onderneming te beperken, hebben u en uw vriend(in) een besloten vennootschap opgericht, waarin u beide een gelijk gedeelte van de aandelen houdt, zodat de winst en zeggenschap gelijk verdeeld is tussen  u en uw vriend(in). Kortom de zon schijnt er is geen vuiltje aan de lucht.

Zo beginnen de meeste ondernemingsrechtelijke samenwerkingen. Maar wat als na een aantal jaren de onderneming gegroeid en succesvol is en u en uw compagnon van mening verschillen over welke koers de onderneming moet varen? Een verschil in zienswijze kan zo verlammend werken dat geen besluit genomen kan worden, waardoor het voortbestaan van de onderneming wordt bedreigd. In dat geval is er sprake van een (zogenaamde) deadlock. U voelt beide wel aan dat het beter is wanneer één van beiden vertrekt en zijn aandelen aan de ander overdraagt. Maar wie? Zeker als de onderneming succesvol is zal geen van beide aandeelhouders willen opstappen.

De wet kent wel een geschillenregeling waarbij de rechter op verzoek van een aandeelhouder, een medeaandeelhouder veroordeeld om zijn aandelen aan de verzoekende aandeelhouder te leveren. Maar een dergelijk verzoek wordt alleen toegewezen als blijkt dat een aandeelhouder door zijn handelen de onderneming schaadt of heeft geschaad. Dit laatste zal zeker geen gegeven zijn als u en uw compagnon enkel van mening verschillen over de te varen koers.

Los van de wettelijke regeling kan men in de statuten of in een aandeelhoudersovereenkomst een regeling opnemen die bepaalt onder welke voorwaarden u en uw compagnon afscheid van elkaar nemen. Kenmerkend voor zo’n regeling is, dat daarin wordt bepaald wanneer er sprake is van een deadlock en welke procedure in dat geval gevolgd moet worden. Het resultaat van zo’n regeling is, dat er bepaald wordt wie van beide zijn aandelen aan de ander moet aanbieden en tegen welke prijs. Er zijn diverse mogelijke regelingen denkbaar. Een aantal veel voorkomende zijn: “Texas Shoot-out”, “Russian Roulette” en “Mexican Shoot-Out”.

Wat houden deze “wild west” regelingen in?

• Russian Roulette: één van beide aandeelhouders (A) geeft aan tegen welke prijs hij zijn aandelen wil verkopen aan de andere aandeelhouder (B). B heeft de keus om de aandelen van A tegen de aanbiedingsprijs over te nemen. Doet B dit niet, dan moet B zijn aandelen voor de aanbiedingsprijs verkopen aan A.
• Texas Shoot-Out: één van beide aandeelhouders (A) doet een bod op de aandelen van de andere aandeelhouder (B). Nu kan B het bod van A aanvaarden of verwerpen. Verwerpt B het bod, dan moet hij een tegenbod op de aandelen van A doen voor een hogere prijs dan het door A gedane bod. Nu kan A het bod van B aanvaarden of verwerpen. Op deze wijze wordt over en weer geboden totdat één van beide het bod van de ander aanvaardt.
• Mexican Shoot-Out: beide aandeelhouders maken aan een onafhankelijke derde partij, bijvoorbeeld een notaris, bekend tegen welke prijs ieder van hen bereid is de aandelen van de andere aandeelhouder over te nemen. De aandeelhouder met het laagste bod is dan verplicht om zijn aandelen over te dragen aan de aandeelhouder met het hoogste bod, voor de prijs die deze laatste heeft geboden.

Het zijn regelingen die er in voorzien dat één van beide aandeelhouders (contractueel) verplicht is om zijn aandelen aan de medeaandeelhouder aan te bieden voor een bepaalde prijs. De regeling moet dan ook zo opgesteld worden dat dit doel bereikt wordt, zodat de onderneming kan worden voortgezet. Het enige waar nog een onzekerheid over mag bestaan is wie zijn aandelen moet verkopen en tegen welke prijs. Tegelijkertijd moet worden voorkomen dat de regeling het mogelijk maakt dat een aandeelhouder een deadlock forceert, om op die manier de andere aandeelhouder uit de onderneming te werken. Dergelijk misbruik kan worden beperkt door het opnemen van een bepaling waarmee (bewezen) misbruik van de regeling wordt bestraft.

Groot voordeel van een (contractuele) geschillenregeling is, dat het een flexibel karakter heeft. U kunt naar eigen smaak een regeling op maat maken, waarmee de continuïteit van de onderneming word gewaarborgd. Toch heeft een (contractuele) geschillenregeling ook een groot nadeel: beide partijen moeten namelijk wel overeenstemming hebben over de inhoud. U begrijpt dat dit lastig wordt op het moment dat u en uw compagnon al van mening verschillen. Regel daarom het toekomstige afscheid van één van u beiden zolang u nog “on speaking terms” met elkaar bent. Zo wordt voorkomen dat u voor een nog groter dilemma komt te staan, te weten: “wie mag de onderneming voortzetten”?

Heeft u naar aanleiding van de Texas shoot-out blog vragen over (geschillen)regelingen in uw aandeelhoudersovereenkomst of statuten of andere ondernemingsrechtelijke vragen? Neem dan gerust contact met ons op.
Onze (kandidaat-) notarissen en advocaten staan u graag te woord en helpen u waar mogelijk verder.